گالری نیکولا فلمل در پاریس  به مدیریت یاسی متقالچی و حسام خلعتبری از این هفته میزبان یک نمایشگاه دو قسمتی‌ در مورد دنیای پر رمز و راز حرمسراهای قاجار است.

صورت‌هایی‌ تپل، ابروهایی پیوندی، گاهی هم چند تار مو سبیل داشتند. زنان و صیغه‌های متعدد پادشاهان به دور از چشمان نامحرم در حرمسراهای قاجار امن و امان نگاه داشته می‌شدند.

تعداد دقیق زنان و صیغه‌های فتحعلی شاه، پادشاه دوم قاجار که از سال ۱۱۷۶ تا ۱۲۱۳ حکومت می‌‌کرد مشخص نیست، اما برخی‌ محققان تعداد آنها را بالغ بر هزار نفر می‌‌دانند. حرمسرا‌ها اماکنی به شدت سلسله مراتبی بودند که به شیوه‌ای دقیق و مرتب اداره می‌‌شدند. زنان دارای درجه مرتبه بالاتر خود درباری خصوصی با مستخدمین مجزا  داشتند.

مدیریت حرمسرا اقداماتی مانند اداره مستخدمین دربار شاه، اداره قهوه خانه حرمسرا و تعلیم و تربیت نوازندگان و آوازه خوانانی که برای سرگرمی شاه به حرمسرا می‌‌رفتند را در بر می‌‌گرفت. چگونگی‌ بر عهده گرفتن این اقدامات اغلب مایه تنش و نزاع میا‌‌ن زنان حرمسرا می‌‌شد. مادر شاه، دارای بالاترین مرتبه در میا‌‌ن زنان حرمسرا بود، اما به غیر از وی راه پیشرفت مراتب در حرمسرا باز بود و از همین جهت حرمسرا به جز محل سرگرمی اعلیحضرت، صحنه جدال‌های سیاسی حساسی نیز بود.

وقتی‌ یک کاریکاتوریست یواشکی وارد حرمسرا می‌‌شود

قسمت اول نمایشگاه متعلق به کاریکاتور‌های بزرگمهر حسین پور، کاریکاتوریست و کارگردان انیمیشن پر سابقه ایرانی‌ است. کاریکاتور‌های آقای حسین پور در نشریاتی چون گل آقا، روزنامه زن و هفته نامه چلچراغ منتشر شده، و او امروز یکی‌ از فعالترین هنرمندان ایرانی‌ در عرصه انیمیشن به شمار می‌‌رود.

پس از مشاهده و مطالعه عکسهای آرشیو شده از دوره قاجار، این کاریکاتوریست یواشکی به درون حرمسرا می‌‌رود تا تصویری واقع گرایانه اما طنزالود از زندگی‌ درون حرمسرا ارائه کند. صورت‌های تپل زنان حرمسرا اغلب حالتی‌ غم زده دارند، حال که ناصرالدین شاه با سیمایی عبوس و مغرور و با سبیلی پر شکوه به تصویر در آمده. زنان حرمسرا ظاهراً سر رشته‌ای در مد لباس هم دارند، چرا که به محض اینکه از سفر قریب الوقوع خود به پاریس مطلع شدند، دامن بالرین‌های فرانسوی را همراه با چارقد سنتی به تن‌ کردند.

برخی‌ مضامین معاصر نیز در آثار حسین پور پیدا می‌‌شوند. کاریکاتورهایی نظیر ناصرالدین شاه در حال گرفتن عکس سلفی، یا کاریکاتوری از یکی‌ از زنان حرمسرا که به تازگی جراحی زیبایی‌ بینی‌ داشته، تکنولوژی مدرن را در کنار برخی‌ محدودیات سنتی‌ به تصویر می‌‌کشند.

قسمت دوم گالری، آثار علیرضا میراسدالله، هنرمند ایرانی‌ که هم اکنون ساکن لندن است را به نمایش می‌‌گذارد. نویسنده دوازده کتاب داستان کوتاه، شعر و رمان، آقای میراسدالله اکنون بیشتر در حوزه نقاشی و هنر‌های تجسمی کار می‌کند. در این گالری آقای میراسدالله نمونه عروسک‌های انیمیشن خود (عروسک‌هایی‌ که به لحاظ ساختاری مانند کارهای انیمیشن طراحی‌ شده اند، و آماده به کار گیری در حالت حرکت هستند) را ارائه می‌‌دهد.

وی در این کلکسیون، شخصیتهای مختلف درون حرمسرا از جمله زن مورد علاقه یا همان سوگلی شاه، نوازندگان، مستدخدمین، و روحانیون مورد اعتماد شاه که اجازه حضور در حرمسرا را داشتند، را به نمایش می‌‌گذارد. آقای میر اسدلله با دقت به ریزه کاری‌ها و طراحی ظریف خود موفق به خلق این شخصیت‌های مختلف حرمسرا می‌‌شود. در اثر وی جنبه‌ای طنزالود ، چه در شکل عروسک‌ها و چه در توضیحات کوتاه ارائه شده، نیز یافت می‌‌شود. عکس دست راست، زن شماره ۳ پادشاه را که به گفته آقای میراسدالله  بسیار هم به شماره خود افتخار می‌کند نشان می‌‌دهد.

برای بازدید از کارهای این دو هنرمند می‌‌توانید از تاریخ ۱۸ تا ۳۰ سپتامبر به گالری نیکولا فلمل مراجعه کنید.